7. Drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsineq
Drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsinermik naatsorsuinerit nunani tamalaani drivhusgassinik mingutsitsinerup annikilliartortinneqarnera malinnaavigineqarsinnaaqqullugu suliarineqartarpoq. Kalaallit Nunaat silap pissusaanut akisussaaffilerneqanngilaq. Taamaakkaluartorli Kalaallit Nunaat pisussaatitaavoq silaannarmik mingutsitsineq pillugu ukiumut FN-imi Silaannaq pillugu isumaqatigiissummut (FN’s Klima konvention (UNFCCC)) nalunaarusiortassalluni, silaannarmik drivhusgassinik mingutsitsineq takussaassunngortissallugu.
Nukissiuutinit atuinermit allaniillu drivhusgassinik mingutsitsineq, CO2- -mik mingutsitsinertut nalunaarutigineqarnikuupput. Kalaallit Nunaannit silaannarmik mingutsitsineq nalunaarutigineqartarpoq ukunannga pisoq: metan CH4, lattergassi N2O, hydroflour-karbonit HFC aamma svovlhexaflouridi SF6. CO2—mik mingutsitsinerit tamarmik sanilliullugit (CO2- -ækvivalent) naatsorsorneqarput.
Naatsorsueqqissaartarfiup mingutsitsineq tamarmiusoq aamma mingutsitsineq silap pissusaa tunngavigalugit iluarsisat nalunaarutigineqartarput, silap pissusaa tunngavigalugu iluarsisat ukiumiit ukiumut silap kiassusaa apeqqutaatillugu suliarineqartarput. Silap pissusaa tunngavigalugu iluarsisat atorlugit tunngaviusumik ineriartorneq takuneqarsinnaasarpoq.
2021-mi nukissiuutinit atukkanit drivhusgassinik silaannarmi mingutsitsineq 566.518 ton CO2-ækvivalentiuvoq (sanilliussinerup inernera). 2020-mut sanilliullugu 5,6 pct.-imik qaffasinnerulluni. 1990-imut sanilliullugu nukissiuutinit atukkanit drivhusgassimik silaannarmik mingutsitsineq 9,4 pct.-imik appasinneruvoq. 2021-mi silaannarmik mingutsitsinermi drivhusgassi kuldioxid (CO2) 562.527 tonsiusimavoq, nukissiuutinit atuinermit mingutsitsinerup 99,3 pct.-eralugu.
2021-mi silap pissusaa tunngavigalugu iluarsiisoqareerneranit nukissiuutinit atukkat 7,4 pct.-inik qaffassimapput, ukiup siulianut naleqqiullugit. 1990-imut naleqqiullugit 7,3 pct.-imik apparsimasut.
Titartagaq 37. Nukissiuutinit atuinermit drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsineq
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, https://bank.stat.gl/ENN2CO2e |
Ikummatissat assigiinngitsut eqqarsaatigalugit 1990-imiit nukissiuutini atorneqartuni ikummatissat atorneqartut allanngorsimapput. Nukissiuutit ataavartut atorneqalerput, tamannalu pissutaalluni gasoliap atorneqarnera annikillineqarluni.
Nukissiuutinik atuinerup allanngornera pissutigalugu drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsineq annikillinngilaq. Kalaallit Nunaanni aningaasaqarneq ineriartoraangat nalinginnaasumik nunap iluanit ikummatissat atorneqarnerat annertusisarpoq.
1989-imi eqqakkat ikuallanneranniit kissap atuutsilernera aamma 1993-imi imeq atorlugu nukissiuutit atulernerannit, nukissiuutit atajuartussat annertusiartuinnarput. Nukissiuutinik atuinerup ineriartornera annertusiartoraluartoq, nukissiuutit ataavartut annertusiartuaarsimanerat pissutigalugu drivhusgassimik mingutsitsineq annertunerulersimanngilaq. Taamaasilluni 1990-imiilli nukissiuutinik atuineq 8,6 pct.-inik qaffassimagaluartoq nukissiuutinik atuinermit drivhusgassinik mingutsitsineq 9,4 pct.-inik apparsimavoq.
Titartagaq 38. Drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsineq ikummatissanut mingutsitsisunut immikkoortiterlugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, https://bank.stat.gl/ENN2CO2e |
Nukissiuutinut ikummatissanik atuinerup allanngornera, tassa nunap iluanit ikummatissanit nukissiuutinit atajuartunut atuilerneq pissutaalluni ikummatissanit drivhusgassimik mingutsitsineq annikillivoq. 2021-mi GJ ataasiakkaarlugit 61,2 kg drivhusgassiusimapput 1990-imi 73,3 kg-usimasut. 16,5 pct.-imik appasinnerulluni. 2021-mi ikummatissanit ataasiakkaanit drivhusgassimik mingutsitsineq qaffassimavoq ukiup siulianut sanilliullugu, tamannalu pissuteqarpoq gasoliamik atuinerup imerngupnukinga atorlugu nukissiornerup annertusisimaneranit annertuneruera, tassunga tunngatillugu titartagaq 39 takuuk.
Titartagaq 39. Ikummatissanut atorlugit drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsineq
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, https://bank.stat.gl/ENN2CO2e aamma https://bank.stat.gl/ENN1ACT |
2021-mi nukissiuutinit atuinernit drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsineq tamarmiusoq 566.518 tonsiusimavoq CO2-ækvivalent (CO2-mik sanilliussinermi). Taakkunannga 97.874 tons nukissiornermeersuuvoq 109.276 tons angallassinermit assartuinermillu, 57.040 tons niuernermit aamma kiffartuussinermik inuussutissarsiortunit, 103.176 tons angerlarsimaffinnit, 192.640 tons inuussutissarsiortunit tunisassiortuni, 6.512 tonsi aatsitassanik piianermit aamma aatsitassanik misissuinermit, aatsitassanik suliaqarneq tunisassiornermik inuussutissarsiortunut ilanngunneqarpoq 2010-mut aamma 2011-mut (oliasiornerup nalaani) drivhusgassinik mingutsitsisimanerannut assersuunniarlugit.
1990-imiit 2021-mut nukissiorneq 85.033 ton CO2-ækvivalentimik apparsimavoq, 46,5 pct.-iulluni.
Titartagaq 40. Drivhusgassinik silaannarmik mingutsitsineq mingutsitsisunut immikkoortillugu
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, https://bank.stat.gl/ENN2CO2e |
Tabel 11. Drivhusgasimik silaannarmik mingutsitsineq, nukissiuutinut immikkoortillugit
|
1990 |
2000 |
2010 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
|
1.000 ton CO2-ækvivalent1.000 ton CO2-ækvivalent |
|||||||
Silaannarmik mingutsitsineq tamakkerlugu ................... |
625.203 |
667.978 |
679.619 |
543.465 |
544.114 |
554.989 |
536.706 |
566.518 |
Silaannarmik mingutsitsineq ikummatissanut mingutsitsissutinut immikkoortillugit................ |
625.203 |
667.978 |
679.619 |
543.465 |
544.114 |
554.989 |
536.706 |
566.518 |
Motorbenzin .................... |
22.268 |
32.908 |
41.006 |
48.589 |
51.427 |
57.776 |
57.327 |
60.197 |
DFA .......................... |
0 |
16.843 |
15.454 |
13.919 |
13.877 |
12.475 |
12.489 |
12.465 |
Gasolia ........................ |
549.424 |
548.723 |
550.586 |
373.318 |
386.247 |
373.073 |
400.709 |
442.641 |
Petroliu ........................ |
50.210 |
63.754 |
60.517 |
58.993 |
58.974 |
61.340 |
33.766 |
40.446 |
Flybenzin ...................... |
- |
- |
198 |
50 |
48 |
91 |
13 |
17 |
Fuelolia ........................ |
- |
- |
3.885 |
38.663 |
23.452 |
39.995 |
21.950 |
53 |
Spildolia ....................... |
712 |
719 |
724 |
716 |
716 |
718 |
719 |
723 |
Igitassat ....................... |
1.763 |
4.612 |
6.983 |
9.017 |
9.174 |
9.346 |
9.560 |
9.774 |
LPG .......................... |
827 |
419 |
267 |
201 |
199 |
174 |
172 |
201 |
Silaannarmik mingutsitsineq atuiffiusunut mingutsitsisunut immikkoortillugit................ |
625.203 |
667.978 |
679.619 |
543.465 |
544.114 |
554.989 |
536.706 |
566.518 |
Nuussinerit (Konverteringssektor) ..... |
182.907 |
132.785 |
107.441 |
93.740 |
97.923 |
90.818 |
96.299 |
97.874 |
Nukissiuutinit atuineq tamakkerlugu. |
442.297 |
535.194 |
572.179 |
449.725 |
446.191 |
464.171 |
440.407 |
468.644 |
Assartuineq .................... |
105.469 |
113.837 |
134.379 |
124.846 |
119.426 |
132.728 |
97.489 |
109.276 |
Nunalerineq aamma aalisarneq ....... |
104.307 |
179.651 |
116.112 |
144.950 |
139.947 |
149.816 |
150.246 |
156.675 |
Aatsitassarsiorneq aamma aatsitassanik misissueqqissaarneq............... |
2 |
1 |
128.499 |
3.064 |
6.500 |
6.276 |
4.411 |
6.512 |
Tunisassiorluni inuussutissarsiortut .... |
26.534 |
48.273 |
30.485 |
25.230 |
25.814 |
25.205 |
27.513 |
35.965 |
Niuernermik aamma kiffartuussinermik inuussutissarsiortut |
50.143 |
57.517 |
47.051 |
50.258 |
52.311 |
50.741 |
51.747 |
57.040 |
Angerlarsimaffiit .................. |
155.841 |
135.915 |
115.654 |
101.376 |
102.193 |
99.405 |
109.002 |
103.176 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, https://bank.stat.gl/ENN2CO2e |
Tabel 12. Nukissiuutinit atuinernit drivhusgasimik silaannarmik mingutsitsineq, silap pissusaa tunngavigalugu iluarsiinerit
|
1990 |
2000 |
2010 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
|
1.000 ton CO2-ækvivalent1.000 ton CO2-ækvivalent |
|||||||
Silap pissusaa tunngavigalugu iluarsiinerit tamakkerlugit .......... |
616.536 |
666.600 |
710.123 |
541.659 |
533.281 |
564.309 |
532.437 |
571.654 |
Silaannarmik mingutsitsineq ikummatissanut mingutsitsissutinut immikkoortillugit................ |
616.536 |
666.600 |
710.123 |
541.659 |
533.281 |
564.309 |
532.437 |
571.654 |
Motorbenzin .................... |
22.268 |
32.908 |
41.006 |
48.589 |
51.427 |
57.776 |
57.327 |
60.197 |
DFA .......................... |
0 |
16.780 |
16.929 |
13.838 |
13.396 |
12.865 |
12.323 |
12.667 |
Gasolia ........................ |
541.263 |
547.507 |
577.374 |
371.766 |
376.915 |
381.112 |
396.954 |
447.161 |
Petroliu ........................ |
49.790 |
63.685 |
61.564 |
58.910 |
58.500 |
61.730 |
33.635 |
40.588 |
Flybenzin ...................... |
- |
- |
198 |
50 |
48 |
91 |
13 |
17 |
Fuelolia ........................ |
- |
- |
3.885 |
38.663 |
23.452 |
39.995 |
21.950 |
53 |
Spildolia ....................... |
712 |
719 |
724 |
716 |
716 |
718 |
719 |
723 |
Igitassat ....................... |
1.697 |
4.583 |
8.150 |
8.927 |
8.635 |
9.843 |
9.345 |
10.044 |
LPG .......................... |
807 |
417 |
294 |
200 |
192 |
180 |
170 |
204 |
Silaannarmik mingutsitsineq atuiffiusunut mingutsitsisunut immikkoortillugit................ |
616.536 |
666.600 |
710.123 |
541.659 |
533.281 |
564.309 |
532.437 |
571.654 |
Nuussinerit (konverteringssektor) ..... |
181.847 |
132.639 |
110.732 |
93.443 |
96.163 |
92.160 |
95.643 |
98.588 |
Nukissiuutinit atuineq tamakkerlugu. |
434.689 |
533.961 |
599.392 |
448.216 |
437.118 |
472.149 |
436.794 |
473.067 |
Assartuineq .................... |
105.469 |
113.837 |
134.379 |
124.846 |
119.426 |
132.728 |
97.489 |
109.276 |
Nunalerineq aamma aalisarneq ....... |
104.307 |
179.651 |
116.112 |
144.950 |
139.947 |
149.816 |
150.246 |
156.675 |
Aatsitassarsiorneq aamma aatsitassanik misissueqqissaarneq............... |
2 |
1 |
128.499 |
3.064 |
6.500 |
6.276 |
4.411 |
6.512 |
Tunisassiorluni inuussutissarsiortut .... |
26.534 |
48.273 |
30.485 |
25.230 |
25.814 |
25.205 |
27.513 |
35.965 |
Niuernermik aamma kiffartuussinermik inuussutissarsiortut ............... |
48.292 |
57.150 |
54.920 |
49.758 |
49.239 |
53.438 |
50.584 |
58.615 |
Angerlarsimaffiit .................. |
150.086 |
135.049 |
134.997 |
100.367 |
96.192 |
104.687 |
106.552 |
106.024 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, https://bank.stat.gl/ENN2CO2e